Türkiye, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunması Sözleşmesini değiştiren 15 no’lu protokolü (“Protokol”) onayladı. Protokol Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (“Mahkeme”) denetlediği hak ve özgürlükleri koruma sorumluluğu kapsamında Türkiye’nin takdir yetkisi bulunduğunu onaylamaktadır. Protokol aynı zamanda Mahkeme yargıçlarının yaş sınırına ve görev sürelerine ilkişkin de değişiklikler içermektedir. Aynı zamanda Mahkemeye başvuru süresini altı aydan dört aya indirmektedir.
Protokol 31 Eylül 2013 tarihinde Türkiye tarafından imzalanmıştı.Onay kararı 17 Mart 2016 tarihli ve 29656 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Protokol ile yapılan esaslı değişiklikler aşağıdaki gibidir:
- Sözleşme’nin önsözüne
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (“Mahkeme”) Sözleşme kapsamındaki hak ve özgürlüklerin korunması için ikincil bir yetkisi olduğunu ve
- taraf devletlerin bu hak ve özgürlükleri koruma sorumluluğu kapsamında Mahkeme’nin denetleyici yargı yetkisine tâbi bir takdir yetkisinin bulunduğunu
vurgulamak için yeni hüküm eklenmiştir.
- Yargıç adaylarının seçilebilmeleri için 65 yaşın altında olmalarına dair hüküm eklenmiştir.
- Yargıçların 70 yaşına geldiklerinde görev sürelerinin dolacağına ilişkin hüküm çıkarılmıştır.
- İlgili daire tarafından görülen uyuşmazlık, Sözleşme’nin yorumu konusunda ciddi sorunlar doğuruyorsa veya sorunun çözümü mahkeme içtihadı ile çelişme ihtimali taşıyorsa, uyuşmazlığın büyük daireye gönderilebilmesi için öngörülen, tarafların itirazda bulunmaması şartı Sözleşme metninden çıkarılmıştır.
- İç hukukta kesin kararın verilmesini takiben altı ay olan Mahkeme’ye başvuru süresi dört aya düşürülmüştür.
- Mahkeme’nin başvuruyu kabul edilebilir bulması için önemli bir zararın mevcut olması gerekliliği, yalnızca başvurunun “insan haklarına saygı” ilkesi kapsamında değerlendirilmesi şartına bağlı hale getirilmiştir. Bu çerçevede daha önceki metinde yer alan ikinci kriter olan “ulusal bir mahkeme tarafından gereği gibi incelenmemiş hiçbir davanın bu gerekçe ile reddedilemeyeceği” hükmü Sözleşme metninden çıkarılmıştır.
Onay kararının ve Protokol’ün tam metinlerine bu linkten ulaşabilirsiniz.
