Anayasa Mahkemesi, kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davalarının reddine veya kısmen kabulüne karar verilmesi durumunda davacının yargılama giderlerinin bir bölümünden sorumlu tutulmasının davacının taşınmazın gerçek karşılığını elde edememesine yol açabileceği gerekçesiyle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (“HMK”) 326’ncı maddesinin 2’nci fıkrasının Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmetmiştir.
Kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davalarının reddi ya da kısmen kabulü durumunda davacının yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasının mülkiyet hakkının özüne dokunduğu ve anılan hakkı işlevsiz hâle getirdiği ifade edilerek HMK’nın 326’ncı maddesinin 1’inci ve 2’nci fıkralarının Anayasa’nın 2, 5, 13 ve 35’inci maddelerine aykırılık oluşturduğu iddia edilmiştir.
Yapılan başvuruya istinaden Anayasa Mahkemesi tarafından HMK’nın 326’ncı maddesinin 1’inci fıkrasına ilişkin yapılan inceleme neticesinde, yargılama giderleri sebebiyle mahkemeye erişim hakkına dolaylı da olsa getirilen sınırlamanın ölçülülük ilkesine aykırı olmaması gerektiği, ölçülülük incelemesi yapıldığında da HMK’nın farklı hükümlerinde ödeme gücü zayıf olan kişiler için farklı mekanizmalar olduğu göz önünde bulundurularak hak arama hürriyetinin özüne dokunulmadığı kanaatine varılarak ilgili hükmün iptal talebinin reddine karar verilmiştir.
HMK’nın 326’ncı maddesinin 2’nci fıkrasına ilişkin yapılan inceleme neticesinde ise; kamulaştırmasız el atma
sebebine dayalı tazminat davalarında davanın kısmen kabul edilmesi durumunda reddedilen kısım yönünden davayı açan kişilerin yargılama giderlerinden sorumlu tutulmaları, taşınmazın değerine göre belirlenecek tazminat miktarının kabul edilen kısmını da elde edememesine yol açtığı dolayısıyla ilgili hükmün mülkiyet hakkına kısıtlama getirdiği değerlendirilmiştir. Bu kapsamda HMK’nın 326’ncı maddesinin 2’nci fıkrasının yalnızca kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
Bu iptal kararı doğrultusunda kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davalarının kısmen kabulü halinde davacı aleyhine yargılama giderine hükmedilemeyecektir.
Anayasa Mahkemesi’nin 18 Ocak 2024 tarih ve 32433 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 30 Kasım 2023 tarih ve 2023/101 E. sayılı kararın tam metnine bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
