31343 sayılı ve 23 Aralık 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Emeklilik Yatırım Fonlarının Kuruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) ve Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (“Değişiklik Tebliği”) uyarınca emeklilik yatırım fonları ile genel anlamda yatırım fonlarının varlığa ve ipoteğe dayalı menkul kıymetlere daha geniş ölçüde yatırım yapmalarının önü açıldı.
Değişiklik Yönetmeliği ve Değişiklik Tebliği hükümlerine göre, emeklilik yatırım fonları ve yatırım fonları, ipotek finansmanı kuruluşlarının kurucusu olduğu; konut finansmanı fonları tarafından ihraç edilen ipoteğe dayalı menkul kıymetler ve varlık finansmanı fonları tarafından portföylerinde yer alan tüketici kredilerinden kaynaklanan alacaklar karşılık gösterilmek suretiyle ihraç edilen varlığa dayalı menkul kıymetler birtakım sınırlamalara tabi olmayacaklardır.
Bu kapsamda Değişiklik Tebliği kapsamında denetlenen yatırım fonlarının, yukarıda bahsi geçen araçlara yatırımları açısından aşağıdaki sınırlamalar artık uygulanmayacaktır:
- Fonun toplam değerinin %10’undan fazlası bir ihraççının para ve sermaye piyasası araçlarına ve bu araçlara dayalı türev araçlara yatırılamaz. Bu oranın hesaplanmasında ipotek ve varlık teminatlı menkul kıymetler dikkate alınmaz ve bu varlıklara yapılacak yatırımlar için birinci cümlede belirtilen oran %25 olarak uygulanır; bu fıkranın (b) bendinde yer alan sınırlama ise uygulanmaz.
- Fon toplam değerinin %5’inden fazla yatırım yapılan ihraççıların para ve sermaye piyasası araçlarının toplam değeri fon toplam değerinin %40’ını aşamaz.
- Fon toplam değerinin %20’sinden fazlası Sermaye Piyasası Kurulu’nun finansal raporlama standartlarına ilişkin düzenlemeleri kapsamında, aynı grubun para ve sermaye piyasası araçlarına yatırılamaz.
Buna ek olarak, Değişiklik Yönetmeliği kapsamında denetlenen emeklilik yatırım fonlarının, yukarıda bahsi geçen araçlara ve ayrıca ipotek finansmanı kuruluşlarınca ihraç edilen diğer sermaye piyasası araçlarına yapacağı yatırımlara aşağıdaki sınırlamalar artık uygulanmayacaktır:
- Fon portföyünün %10’undan fazlası bir ihraççının para ve sermaye piyasası araçlarına yatırılamaz. Ayrıca, fonun %5’inden fazla yatırım yaptığı aynı ihraççıya ait para ve sermaye piyasası araçlarının toplam tutarı fon portföyünün %40’ını aşamaz. Varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen sermaye piyasası araçları için bu bendin birinci cümlesindeki %10’luk sınırlama %25 olarak uygulanır.
- Fon portföyünün en fazla %30’u bir topluluğun para ve sermaye piyasası araçlarına yatırılabilir. Topluluk, hukuksal yönden birbirinden bağımsız olmakla birlikte sermaye, yönetim ve denetim açısından birbirleriyle ilişkili, faaliyet konuları yönünden aynı sektöre bağlı olsun veya olmasın, organizasyon ve finansman konularının bir ana ortaklık çatısı altında tek merkezden koordine edildiği ana ve bağlı ortaklıklar bütününü ifade eder.
Her ne kadar Değişiklik Tebliği ve Değişiklik Yönetmeliği kapsamında varlık ve ipoteğe dayalı menkul kıymetlere yatırım sınırlandırmalarında bir deregülasyona gidilse de her bir varlığa yapılan yatırımın fon portföy değerinin %35’ini aşamayacağı hem Değişiklik Tebliği hem de Değişiklik Yönetmeliği’nde öngörülmüştür.
Buna ek olarak, gerek Değişiklik Tebliği kapsamındaki fonlarda gerek Yönetmelik kapsamındaki emeklilik yatırım fonlarında, portföye dahil edilecek varlığa veya ipoteğe dayalı menkul kıymetlerin, derecelendirme kuruluşları tarafından yatırım yapılabilir seviyeye denk gelen derecelendirme notunun ilk üç kademesinde nota sahip olması şart koşulmuştur. Yatırım yapıldıktan sonraki süreçte de ilgili derecelendirme notunun yatırım yapılabilir seviyenin altına düşmemesi esas alınmış, aksi halde yatırımcıların menfaati de dikkate alınarak söz konusu araçların portföyden çıkarılması için gerekli işlemleri tesis edilmesi gerektiği öngörülmüştür.
Son olarak, Yönetmeliğe getirilen ek bir düzenleme ile BIST Sınai Endeksini takip etmek üzere kurulan endeks fonlar ile aynı endekste yer alan ihraççıların ihraç ettiği sermaye piyasası araçlarına yatırım yapan ve unvanında sanayi sektörü ibaresine yer verilen fonlar için kayda alma ücreti binde sıfır olarak uygulanacağı öngörülmüştür.
Söz konusu değişiklik öncesinde kayda alma ücreti, takvim yılı esas alınarak üçer aylık dönemlerin son iş gününde fonun net varlık değeri üzerinden yüzbinde üç oranında hesaplanmakta ve on iş günü içerisinde Sermaye Piyasası Kurulu özel hesabına yatırılarak ilgili dekontların ve hesaplama tablosunun bir örneğinin Sermaye Piyasası Kurulu’na iletilmesi gerekmekteydi.
Değişiklik Tebliği metnine bu bağlantıdan, Değişiklik Yönetmeliği metnine ise bu bağlantıdan erişebilirsiniz.
