Otomotiv ürünlerinin etkin gözetimi ve denetimini öngören Otomotiv Ürünlerine İlişkin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 22 Şubat 2018 tarihli ve 30340 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.
İlgili Yönetmelik, piyasaya ilk defa arz edilen araçların ve otomotiv ürünlerinin ilgili teknik düzenleme gereklerini sağlayıp sağlamadığının, güvenli olup olmadığının denetlenmesini, güvenli olmayan ürünlerin güvenli hale getirilmesinin teminini ve gerektiğinde her türlü idari tedbirlerin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından alınmasını kapsamaktadır.
Bu kapsamda, piyasa gözetimi ve denetimi, ürünün piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında yapılabileceği gibi ürün piyasada iken gerektiğinde ithalat, ihracat, montaj, hizmete sunum ile bir mal veya hizmet üretilmesi süreçlerinde de yapılabilecektir.
Yönetmeliğe göre, bir otomotiv ürünü veya aracın;
- Satış ve kiralama amacıyla yazılı basın, radyo, televizyon, internet ve benzeri iletişim araçlarında reklam ve ilanları yer alması ve/veya
- Uygunluk belgesi ve/veya
- Fatura düzenlenmesi
halinde ilgili otomotiv ürünü veya aracın piyasaya arz edilmiş olduğu kabul edilir.
Yönetmelik’te düzenlenen piyasa gözetim ve denetimi, durumun gereklerine göre, aşağıdaki hususlardan bir veya birkaçını kapsayacak şekilde yapılır:
- Teknik düzenlemenin öngördüğü işaretler ve/veya belgeler üzerinden inceleme
- İlgili bir teknik düzenlemenin bulunmadığı hallerde, 5. maddede belirtilen düzenlemeler çerçevesinde ürünün güvenli olduğunu gösteren bilgi ve/veya belgeler üzerinden inceleme
- Duyusal inceleme
- Test ve muayene.
Bu kapsamda Yönetmelik uyarınca Bakanlık denetim personeli, ürünün test ve muayenesini gerekli gördüğü takdirde, her türlü test ve muayeneyi yaptırmak üzere denetlenen üründen numune alır.
Yönetmelik uyarınca, piyasa gözetim ve denetimlerinde güvenli bulunmayan otomotiv ürünleri iki kategoriye ayrılmıştır:
- Güvensiz olmamakla beraber ilgili teknik düzenlemeye uygun olmadığı tespit edilen ürünler ve
- Güvenli olmadığı tespit edilen ürünler.
Güvensiz olmamakla beraber ilgili teknik düzenlemeye uygun olmadığı tespit edilen ürünler için üretici, ürünün teknik düzenlemeye uygunsuzluğunu gidermek için düzeltici faaliyet planı sunacak ve verilen süre içinde uygunsuzluğu giderecektir.
Düzeltici faaliyet planı sunmayan ya da düzeltici faaliyet planı sunmakla birlikte verilen süre sonunda uygunsuzluğu gidermeyen üreticiye, 4.000 TL ile 50.000 TL arasında bir idari para cezası uygulanır.
Güvenli olmadığı tespit edilen ürünler bakımından ise Bakanlık:
- Ürünün piyasaya arzının yasaklanması
- Piyasada bulunan ürünlerin toplatılması
- Gerektiğinde ürünün hizmet dışı bırakılması
- Ürünün üretici tarafından güvenli hale getirilemediği ya da güvenli hale getirilmesinin mümkün olmadığı durumlarda bertaraf edilmesi
- Ürünün teknik düzenlemesinde yer alan diğer önlemlerin alınması
- Gerektiğinde trafikten men edilmesinin sağlanması
kararlarından uygun olanları orantılık ilkesini gözeterek verir.
Ayrıca, üreticiler, kullanıcılarda olan ve piyasada bulunan, riskli ya da teknik düzenlemesine uygun olmayan otomotiv ürünlerini Bakanlığın müdahalesine gerek kalmadan gönüllü olarak geri çağırabilir ve düzeltici faaliyette bulunabilirler.
22 Ağustos 2018’de yürürlüğe girecek olan Yönetmeliğin tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
