Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek İdari Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik (“Yönetmelik”) 27 Aralık 2024 tarihli ve 32765 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Yönetmelik’e bu linkten ulaşabilirsiniz.
Yönetmelik ile 15 Şubat 2009 tarihli ve 27142 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan aynı isimli yönetmelik yürürlükten kaldırılmış ve yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik’te daha önce yer alan “Kartel”, “Diğer İhlaller” ve “Aktif İşbirliği” tanımları yer almazken “Belirleyici Etki”, “Teşebbüs”, “Teşebbüs Birliği”, “Uzlaşma Yönetmeliği” ifadelerinin tanımları Yönetmelik’e eklenmiştir.
Daha önce temel para cezasının belirlenmesinde ihlallerin “piyasa, nitelik ve kronolojik süreç olarak birden fazla bağımsız davranışın saptanması” halinde her bir ihlal için ayrı ceza belirlenirken, Yönetmelik ile aranan koşullar kaldırılmış ve her bir ihlal için ayrı ayrı temel para cezası hesaplanacağı belirtilmiştir.
Daha önce temel para cezasının belirlenmesinde dikkate alınacağı belirtilen “ilgili teşebbüs veya teşebbüs birliklerinin piyasadaki gücü” yeni düzenlemeyle kaldırılmış ve temel ceza oranının belirlenmesinde ihlal dolayısıyla gerçekleşen veya gerçekleşmesi muhtemel zararın ağırlığı ile ihlalin niteliğinin açık ve/veya ağır olup olmadığının dikkate alınacağı ifade edilmiştir.
Yönetmelik’le ayrıca temel para cezasının belirlenmesinde “Kartel” ve “Diğer İhlaller” şeklinde yapılan ayrım kaldırılarak ceza oranının tüm ihlaller için aynı şekilde belirlenmesi düzenlenmiştir.
Önceki düzenlemede 1-5 yıl arası ihlallerde ceza tutarının yarısı oranında ve 5 yıldan uzun süren ihlallerde cezanın bir katına kadar artacağına ilişkin düzenlemede değişikliğe gidilmiştir. Yönetmelik’le temel ceza oranının bir yıldan uzun, iki yıldan kısa süren ihlallerde beşte biri oranında, İki yıldan uzun, üç yıldan kısa süren ihlallerde beşte ikisi oranında, üç yıldan uzun, dört yıldan kısa süren ihlallerde beşte üçü oranında, dört yıldan uzun, beş yıldan kısa süren ihlallerde beşte dördü oranında, beş yıldan uzun süren ihlallerde bir katı oranında artırılacağı düzenlenmiştir.
Yönetmelik ile birlikte, idari para cezasını ağırlaştırıcı sebepler arasına (i) tekerrür (yani, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un 4. ve/veya 6. maddelerinin ihlalinin tespitinden sonra aynı maddelerin tekrar ihlal edilmesi), (ii) ihlalde belirleyici etkinin bulunması ve (iii) Uzlaşma Yönetmeliğinin 12(3) maddesinde yer alan gizlilik yükümlülüğünün ihlal edilmesi halleri eklenmiş ve bu hallerde temel ceza oranının bir katına kadar artırılabileceği düzenlenmiştir.
Önceki düzenlemeyle soruşturma kararının tebliğinden sonra kartele devam edilmesi halinde cezanın artırılacağı öngörülse de Yönetmelik ile birlikte yalnızca kartel değil soruşturma kararının tebliğinden sonra herhangi bir ihlale devam edilmesi halinde temel ceza oranının bir katına kadar artırılabileceği düzenlenmiştir.
Yönetmelik’le hafifletici unsurların varlığı halinde uygulanacak indirim oranının alt ve üst sınırı kaldırılmış ve indirim oranı tamamen Rekabet Kurumu’nun takdirine bırakılmıştır.
Yönetmelik’le daha önce hafifletici sebepler arasında bulunan kamu kurumlarının teşviki, gönüllü tazminat ödenmesi, diğer ihlallere son verilmesi koşullarının metinden çıkarıldığı, bunların yerine, ihlale katılımın sınırlı olması, idari para cezasına esas alınan yıllık gayri safi gelirler içinde yurt dışı satış gelirlerinin bulunması ve aktif işbirliğine ilişkin indirim sebepleri Yönetmelik’ten çıkartılmıştır.
Yönetmelik’le yapılan değişiklik uyarınca yerinde incelemenin daha kısa sürede tamamlanmasını veya daha etkin şekilde gerçekleştirilmesini sağlayan fiziksel ve/veya teknik imkânların sunulması suretiyle ya da yerinde inceleme esnasında inceleme konusuyla bağlantılı olan ilave bilgi veya belgelerin incelenen tarafça kendiliğinden sunulması suretiyle yerinde incelemeye yardımcı olunması halinde ceza oranının indirilebileceği düzenlenmiştir.
Önceki düzenlemede yer alan kartel halinde kartelde belirleyici etkisi saptanan teşebbüs yöneticileri ve çalışanlarına ceza verileceği ve diğer ihlaller halinde ceza verilebileceği düzenlemesi, Yönetmelik’le birlikte tüm ihlaller bakımından ihlalde belirleyici etkisi saptanan teşebbüs veya teşebbüs birliği yöneticilerine ya da çalışanlarına idari para cezası verileceği şeklinde değiştirilmiş ve diğer ihlaller bakımından ceza verilmesini takdiri olmaktan çıkarmıştır.
Böylelikle, Yönetmelik yürürlük tarihi itibariyle uygulanmaya alınırken, rekabet hukuku bakımından önemli bir değişiklik olarak karışımıza çıkmaktadır.
